Vanzelfsprekend staat ook het Museum van de Vrouw stil bij Internationale Vrouwendag, die 8 maart gevierd werd. De vrouw staat in ons museum altijd centraal maar voor deze bijzondere dag plaatsen we graag enkele vooruitstrevende vrouwen in de spotlight. Vrouwen, die opvielen in hun tijd en die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan meer gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen.

Eerste winnares van een gouden Olympische medaille

Vanaf de Olympische Spelen van 1900 in Parijs mochten vrouwen deelnemen, zij het dat dit beperkt was tot tennis en golf. Tweeëntwintig vrouwen schreven zich in. De Engelse tennisster Charlotte Cooper was de eerste vrouw die een gouden Olympisch medaille kreeg omgehangen. Zij won het enkelspel voor dames en ook het gemengd dubbel. Charlotte was al lang actief in het tennisspel. In 1895 won zij voor het eerst het bekende tennistoernooi van Wimbledon. Dit toernooi wist zij in totaal 5 keer te winnen. Cooper droeg bij het uitoefenen van haar sport een enkellange jurk, geheel volgens de toen geldende victoriaanse normen.

Van links naar rechts: Charlotte Cooper, Amelia Earhart, Teresa de Filippis

Eerste vrouwelijke piloot

Amelia Earhart was de eerste persoon die solo de Grote Oceaan overvloog (januari1935), maar ze werd vooral bekend doordat ze als eerste vrouw in 1932 als pilote de Atlantische Oceaan overstak. Die tocht legde ze eveneens solo af.

In 1928 was ze die oceaan al als passagiere overgestoken. Ook dat deed ze als eerste vrouw. Begin juli 1937 begon ze samen met navigator Fred Noonan aan wat de langste vlucht ter wereld moest worden (naar Howland). “Vrouwen moeten dingen proberen, net als mannen dingen hebben geprobeerd. Als ze falen, is hun mislukking alleen maar een uitdaging voor anderen”, zei Earhart vlak voor vertrek. De eindbestemming van de 47.000 kilometer lange vlucht werd echter nooit bereikt. Wat er zich precies heeft afgespeeld, is tot op heden onbekend.

Eerste vrouwelijke Formule 1-coureur

In de historie van de Formule 1 hebben maar twee vrouwen een race verreden. Maria Teresa de Filippis was in 1958 de eerste, Lella Lombardi in 1975 de tweede. Sindsdien hebben verschillende vrouwelijke coureurs tevergeefs geprobeerd een stoeltje te bemachtigen.

In 1958 deed Maria Teresa, met hulp van haar vriend Luigi Musso, mee aan vier Grote Prijzen met haar Maserati 250F. Haar eerste race, op Spa-Francorchamps, was meteen haar succesvolste. Ze behaalde hier de 10e plaats.
In 1959 tekende ze bij het Behra-Porsche-team van teamleider Jean Behra. Toen deze overleed na een raceongeluk in Berlijn, stopte Maria Teresa met racen.

Eerste vrouwelijke minister-president

Als weduwe van de vermoorde minister-president van Sri Lanka wist Sirimavo Bandaranaike in 1960 iets wat onvoorstelbaar leek voor elkaar te krijgen: ze werd de eerste verkozen vrouwelijke regeringsleider ooit. In de internationale gemeenschap was ze haar gehele regeringsperiode populair, maar in haar thuisland had ze vooral te maken met grote problemen en veel kritiek. In 1971 was er een opstand en staatsgreep, gesteund door het communistische Nationaal Bevrijdingsfront. Met buitenlandse militaire steun wist ze deze opstand binnen enkele maanden te stoppen. Ze is de moeder van de derde president van Sri Lanka: Chandrika Kimaratunga.

Van links naar rechts: Sirimavo Bandaranaike, Ida Peelen, Hildegard von Bingen

Eerste vrouwelijke museumdirecteur in Nederland

In 1912 werd Ida Peelen adjunct-directeur van het Haags Gemeentemuseum. Zes jaar later in 1918 volgde zij Adolf le Comte op als directeur van het Museum Lambert van Meerten. Hiermee werd zij tevens de eerste vrouwelijke directeur van een rijksmuseum. Een mijlpaal bereikte zij door in 1920 de omvangrijke tegelverzameling van Jan Schouten aan de collectie toe te voegen. Zij bleef directeur tot november 1947.

Ida werd geboren als oudste van vier kinderen in Palembang waar haar vader, Jan Peelen, ambtenaar was. Toen zij zeven jaar was, overleed haar moeder. Na de HBS volgde ze de opleiding MO geschiedenis, waardoor het voor haar mogelijk was colleges algemene geschiedenis en kunstgeschiedenis te volgens aan de Amsterdamse Universiteit. In 1905 haalde zij haar MO-akte geschiedenis.

Eerste vrouwelijke componist en operacomponist

De Duitse Hildegard von Bingen (1098 – 1179) was een benedictijnse abdis uit Bingen in Duitsland, waar ze zelf een nonnenklooster stichtte. Haar composities worden zeer gewaardeerd en dikwijls uitgevoerd. 

Zij was verder actief op het gebied van kosmologie, wetenschappen, filosofie, poëzie, plantkunde en linguïstiek.

Francesca Caccini (1587 1641) was de eerste vrouwelijke operacomponist. Zij was de dochter van barokcomponist Giulio Caccini (1551 1618). Francesca was behalve luitspeler, lerares en componist, een zeer gewaardeerd zangeres. Zij schreef 5 opera’s, waarvan La liberazione di Ruggiero bewaard is gebleven.

Als laatste:

De eerste vrouwelijke superheld Wonder Woman is een fictieve superheldin uit de strips van DC Comics. Ze werd bedacht door William Moulton Marston. Hij baseerde het personage op zijn vrouw Elizabeth Holloway Marston en zijn geliefde Olive Byrne. Wonder Woman was een van de eerste vrouwelijke helden in de strips en is tevens een van de bekendste.

Wonder Woman is in werkelijkheid Diana, prinses van de Amazonen uit de Griekse mythologie. Haar moeder is de Amazonekoningin Hippolyta. Ze kreeg van de Olympische goden verschillende bovenmenselijke krachten en wapens. Ze wordt vaak omschreven als “mooi als Aphrodite, slim als Athena, sneller dan Hermes en sterker dan Hercules”.

Natuurlijk zijn gelijke rechten voor vrouwen in veel landen nog steeds een utopie en zijn we er ook in Nederland nog lang niet – kijk bijvoorbeeld naar de loonverschillen en het glazen plafond bij bedrijven -, toch is er de laatste eeuw heel veel verbeterd. Maar voor het bereiken van 100% gelijkheid in de praktijk is er ook nog veel werk te verzetten. Het gaat niet vanzelf. We moeten blijven werken aan een gelijkwaardige behandeling en positie van vrouwen in onze maatschappij en streven naar een betere toekomst voor elke vrouw, wereldwijd.